Wey dhalatay ee yey gurguuran ee ha socoto
AXMED CARWO
Dawlad ayaa dhalatay aqoon iyo karti lagu xulay, dawlad la sugayey oo la saadaaliyey, oo ku timi talo iyo la-tashi. Waa la hanbalyeeyey, waa lagu farxay waana loo duceeyey. Haddaba dhalatey ee yeyna noqon mid muddo ku lumisa fadhi barad iyo gurguurad, waa inay sida ugaadha ay dhalashadeeda kolkiiba raacisaa socod, guclo iyo orad. Dalkaa u baahan inay weliba yeeshaan balaal ay ku duulaan hadday suurtagal tahay. Baahidaa badan, baylahdaa buuxda, dayacaa daafaha Soomalilaan daadsan. Adduun ma leh, maamul ma jiro, weli waxa ibaha dhaqaalaha ku dhegsan goofanayaashi shalay lahaa weelkayaga waxbaa ka dhiman, rabana inay sii buuxsadaan.
Faalo waayimayso, waa leyga tegay iyo waa leynaga tegay waa joogto, boqol haddii laga dhigo iyo hadday toban tahayba eeddu waa halkeed. Waa se mid u baahan caqli celin, tusaaleyn iyo baraarujin inta xilkaska ah ee bulshada iyo beel walba ka buuxda. Maamul dawlo kuma eeka wasiir, waxqabadka iyo mas'uuliyadda wasiir looga fadhiyaa ma aha mid reer leeyahy, ma aha mid beeli leedahay, ma aha mid qoys leeyahay. Danta guud aan dhisno, aan ku fakirno sidii loo horumarin lahaa arrimaha bulshada ee waxbarasho leh, ee caafimaad leh, ee jid iyo jaangooyo leh. Dhisme ganacasi iyo horumar dhaqaale iyo shaqo abuur ayaa leynaga rabaa. Wasiirada la dhisay waa dar sifo wacan leh, nasiibna u yeeshay in lagu sharfo xilalka ugu weyn dalka. Ma aha iyagaa dadka ugu wacan, mana aha iyagaa ugu daacadsan, ma aha laaluush iyo iibay ku yimaadeen, waa duul bulshada laga soo dhex-xulay oo loo eegay arrimo badan, mid aqooneed, mid deegaan, mid jinsi (Gender), ooy weheliyso aqoon iyo karti iyo iwm.
Waxa lagu jira xili u baahan feejignaan iyo dedaal dheeraad ah, gaar ahaan dhinaca ammaanka, iyadoo marxaladdan ay cid kasta oo nacab ihi doonayso inay waxyeelo u gaysato qaranka iyo xukuumadda. Waxa iyana jirta niyadda shacbiga oo u soo jeeda waxqabad, ayna tahay in inta xiisahu jiro la abqaalo dhaqan shaqo oo heer kasta ah.
Waxa xiligan habboon in la hirgeliyo arrimahan:
Dawaamka shaqada dawladda oo laga dhigo 7 subaxnimo ilaa 2da galinka dambe. Taas waa inay hormood ka ahaadaan Golaha Wasiiradu. Shirka Golahu waa inuu noqdaa 8 subaxnimo, haddanu ka horeyn.
- Waa in degdeg loo qiimeeyaa hay'adaha ammaanka, badhasaabada, degmooyinka aan lahayn mayarada, ciddii bedel loo arkana dhekhso loogu dhaqaaqaa. Waa halbowlay hadduu wiiqmo dhiig bixiiso muddo qaadan doono, ee intayna nabar gaadhin ha la qabto.
- Waa in Wasaarad waliba degdeg u qiimeysaa miisaaniyaddii dawladii hore waxa la isticmaalay iyo waxa hadhsan. Isla markaasna soo qadintaa miisaaniyad ku dhisan barnaamajkooda inta sanadka ka hadhay lana xidhiidhisaa Wasaaradda Maaliyadda oo kabid-miisaaniyadeed u gudbin doonta Barlamaanka kolka Golaha Wasiirada laga ansixiyo.
- Sidoo kale waa in hay'adaha dakhliga, kuwa maaliyadda iyo kuwa ilaalinta-hantida qaranka la qiimeeyaa, lana bedelaa ciddii loo baahdo sida ugu dhakhsaha badan.
- Wasaaradda Maaliyaddu waa inay warcelin buuxda ka dalabtaa Xisaabiyaha Guud, Hantidhowrka Guud, Aagaasimaha Guud ee Maaliyadda, Bankiga, Maamulka Dekedda, Maamulka Garoomada IWM, taasoo la barbar dhigi doono warbixinaha au soo qadimaan wasaaradahu.
- Waa in la dhisaa Masuuliinta Maaliyadda oo u xilsaaran la shaqaynta Guddiga Maaliyadda ee Golaha Wakiilada, lana helaa warbixinihii Barlamanku ka baxshay Miisaaniyadda, si loo helo dulduleedka maamul-lacageed ee jira.
- Waxa iyana habboon in Golaha Wasiiradu ooy weheliyaan Madaxda xisbigu, ay dardar geliyaan waciyi-gelinta bulshada oo ay u kala baxaan gobalada dalka, noqdaan qaar u diyaar ah la kulanka Warbaahinta Madaxbanaan iyo tan dawliga ahba.
- Waa muhiim in la sameeyo xaflado lagu muujiyo guusha KULMIYE iyo damaashadka xukuumadda cusub. Niyadda shacbigu u hayo isbedelka dalka ka dhacay waa muhiim in farxadda bulsho-weynta lala qaybsadaa.
- Ha la baro bulshada in xafiisyada loo shaqo tago, een loo sheeko tegin. Taas waxa kow ka ah in Wasiiradu ka waantoobaan inay sidii kuwii ka horeeyey ka dhigtaan xafiiska majlis ay kula sheekeystaan saaxiibadood. Ha la joogteeyo dawaamka bilaabma 7 subaxnimo oo hormood ha ka noqdaan Wasiiradu.
Hana la qabatimo in shir kasta uu yeesho agenda, kaas oo qaybta hore noqoto mid ka warcelisa kii ka horeyey waxii laysku ogaa iyo waxa ka qabsoomay. Hana yeesho qoraal murtida shirka ah loona qaybiyo inta ay khusayso. Yeyna noqon duul hadal aan qoraal ahayn ku hawl gala. Sidaas oo kale ha ula dhaqmo wasiirku agaasimayaasha iyana hawla dhaqmaan shaqaalahooda. Ha la caadaysto qoraal leh tixraac iyo raad lagu xisaabtamo, kaas ayaa dhaxal u noqon doona ummadda, laguna toosin karaa qalooca maamul. Raali ha ahaadaan doktoorada iyo mas'uuliintu, haday u arakaan taladan mid meel ka dhac ku ah aqoontooda. Waayo waxa iga yeedhsiiyey, waxaan ogahay in qoraal la'aani ragaadisay maamulka dalka.
Yaan la sugin fadhi barad iyo gurguurad ee ha la gucleeyo, ugu yaraana ha la socdo. Ummaddu samir ha ogaato, hoggaankuna ha tuso waxqabad iyo wacyigelin joogta ah. Adeegsada warbaahinta oo noqda duul ogol in la dhaliilo, bal se diyaar u ah inay dhaliisha toosiyaan hadday jirto, haddii kalena u bayaamiya bulshada. Rag aamusay iyo riyo aamusayba reerkooday ayey gabeen.
Aan idinla wadaago fariimo iigu yimid email ahaan oo afartameeya ah dhowr aan soo xulay si aad iila aragtaan degdega iyo faduusha dadkeenu caadaystay. Intan aan idiin soo dooray cidda ii soo dirtay aqoon isuma lihin.
" Maxaad ku garateen inaydun laba wasiir qaadataan"
"Ciddii guusha Kulmiye keentay waa laga tegay, ee adna sidaas ku samir"
" Ma mar kale ayaa leydinka dhex toosay"
" Walaal waxaan rabaa Agaasime Guud ee Odayga iigala hadal"
" Taageeradii aad joogtada Siilaanyo u haysay een marna joogsan, ma laga yaabaa inuu odaygu beesha ku mooday, Illeyn si kale kaamuu tegeene!.."
Fariimahani iyo qaar cay, ammaan iyo hanbalyo isagu jiraa waxay ku tusayaan sida bulshadeenu ugu habsaantay shaqo qof leeyahay iyo danno gaar ah, halkay ka doodi lahayd diiradana saari lahayd danta guud iyo adeega bulshada. Waa se la baran oo waa laga kori aniga, iyaga oo waxa la qabatimi innaga, innaga iyo innaga .
Waa inoo kulanti kale iyo weedho aynu wadaagno, haddii EEBBE idmo.
Waa guul iyo mustaqbal wacan Insha Allah.
Ahmed Arwo
MSc Finance
LSE
4096421
Hargeysa
samotalis@gmail.com
Yaan la sugin fadhi barad iyo gurguurad ee ha la gucleeyo, ugu yaraana ha la socdo. Ummaddu samir ha ogaato, hoggaankuna ha tuso waxqabad iyo wacyigelin joogta ah. Adeegsada warbaahinta oo noqda duul ogol in la dhaliilo, bal se diyaar u ah inay dhaliisha toosiyaan hadday jirto, haddii kalena u bayaamiya bulshada. Rag aamusay iyo riyo aamusayba reerkooday ayey gabeen.
Aan idinla wadaago fariimo iigu yimid email ahaan oo afartameeya ah dhowr aan soo xulay si aad iila aragtaan degdega iyo faduusha dadkeenu caadaystay. Intan aan idiin soo dooray cidda ii soo dirtay aqoon isuma lihin.
" Maxaad ku garateen inaydun laba wasiir qaadataan"
"Ciddii guusha Kulmiye keentay waa laga tegay, ee adna sidaas ku samir"
" Ma mar kale ayaa leydinka dhex toosay"
" Walaal waxaan rabaa Agaasime Guud ee Odayga iigala hadal"
" Taageeradii aad joogtada Siilaanyo u haysay een marna joogsan, ma laga yaabaa inuu odaygu beesha ku mooday, Illeyn si kale kaamuu tegeene!.."
Fariimahani iyo qaar cay, ammaan iyo hanbalyo isagu jiraa waxay ku tusayaan sida bulshadeenu ugu habsaantay shaqo qof leeyahay iyo danno gaar ah, halkay ka doodi lahayd diiradana saari lahayd danta guud iyo adeega bulshada. Waa se la baran oo waa laga kori aniga, iyaga oo waxa la qabatimi innaga, innaga iyo innaga .
Waa inoo kulanti kale iyo weedho aynu wadaagno, haddii EEBBE idmo.
Waa guul iyo mustaqbal wacan Insha Allah.
Ahmed Arwo
MSc Finance
LSE
4096421
Hargeysa
samotalis@gmail.com
No comments:
Post a Comment